Pyke Koch
Pyke Koch
Pyke Koch (1901-1991) leek door zijn voorkomen meer een aristocraat dan een artiest. Des te schokkender vond men zijn werk, toen Koch rond 1930 schijnbaar uit het niets de kunstwereld veroverde. Koch begon pas laat met schilderen, na een afgebroken rechtenstudie, en bleek een wonderboy.
Een heer van stand, dat liet hij graag zo, haalde zijn inspiratie uit de Duitse cinema, uit achterbuurtscènes en kermistaferelen. Van verlopen prostituees maakte Koch godinnen uit de goot. Hun verval zichtbaar, maar niet minder trots. Zijn portretten zijn indringend, dubbelzinnig, soms hard. De toeschouwer mag gissen naar Freudiaanse symboliek en de sekse van Kochs helden. Zijn zij vrouwen, mannen of travestieten?
Streven naar technische perfectie
Net als Willink streefde hij technische perfectie na. In Italië bestudeerde hij oude Renaissance-kunstenaars zoals Piero della Francesca. Daar kreeg hij in de jaren voor de Tweede Wereldoorlog een gevaarlijke fascinatie voor het fascisme. Hij dreef pas laat in de oorlog af van deze voorkeur en de ‘foute reuk’ bleef nog lang om hem heen hangen. Niettemin heeft het zijn reputatie als groot kunstenaar niet geschaad. Met slechts 120 schilderijen behoort het oeuvre van Pyke Koch nog altijd tot de top van het neorealisme en de 20ste eeuwse figuratieve kunst. Tijdgenoot, vriend en dichter Adriaan Roland Holst: ”Willink schildert de wereld. Koch schildert het leven”.
Appel
Als perfectionist was Pyke Koch niet snel tevreden over zijn werk. De kunstenaar heeft dan ook een beperkt oeuvre nagelaten van zo'n 120 schilderijen. Binnen dat oeuvre heeft hij slechts een tiental stillevens gemaakt, vooral in de Tweede Wereldoorlog. De stillevens, klein van maat, ruilde Koch soms tegen brood, tabak of koffie.
Een van deze a-typische werken is "Stilleven met appel" dat hij rond 1945 schilderde. Kochs vrucht is geen passief liggend, decoratief object in een overdadig genrestuk. De appel heeft de hoofdrol. Trots zwevend in een blauwe lucht met wolkjes, zie je dat hij misschien niet de jongste meer is. Omkranst door blaadjes met bruine randen, her en der een gaatje in het groensel, meet Kochs schilderij slechts 15 x 19 cm. Het is nu te zien in Museum MORE.
